LOS ANGELES – Het bizarre moderne sprookjes Okja was één van de meest besproken films op het festival van Cannes. Producent Netflix weigerde de titel in de Franse bioscopen uit te brengen, waarna het festival de regels hierover aanpaste.
De critici waren over het algemeen heel enthousiast; vooral het digitale reuzenvarken uit de koker van visual effects-koning Erik-Jan de Boer werd door iedereen geprezen. Volgens kenners die de film zagen, heeft de Nederlander zijn met een Oscar bekroonde tijger in Life of Pi overtroffen. Regisseur Bong Joon Ho wijdde tijdens de persconferentie vijf minuten aan het werk van De Boer. “Ja, het was erg leuk dat hij zo lovend was”, lacht de Nederlander een maand na het festival. “De samenwerking was ook fantastisch.”
Een collega van het bedrijf Method Studios had eerder met de Zuid-Koreaanse regisseur gewerkt aan de film Snowpiercer. Hij meldde zich in 2014 met het idee voor Okja, een film over een Koreaanse meisje dat haar genetisch gemanipuleerde varken wil bevrijden van de vleesfabriek van directeur Tilda Swinton. “Het script was nog niet af, maar hij had wel een heel duidelijk idee over de vormgeving van de film”, vertelt De Boer. “Ik hou ervan projecten te kiezen die mij uitdagen, waarin ik iets nieuws kan doen.”
Digitaal dier
De grote uitdaging van Okja was de doorlopende interactie tussen het titelpersonage en haar omgeving. “In dit verhaal is het cruciaal dat de relatie tussen Okja en het meisje Mija geloofwaardig is”, stelt de Nederlander. “Als dat niet uit de verf komt, werkt de hele film niet.” Bovendien komt Okja in de loop van de film doorlopend in contact met andere personen. “Het is lastig als een digitaal dier in een film tegen een muur aanstaat, of in een grote groep mensen rondloopt. Je moet met alles rekening houden: de schaduwen, de lichtval, het stof dat op dwarrelt als hij zijn voeten verzet. In dat opzicht was deze film een enorme meesterproeve. Het voordeel van de tijger in Life of Pi was dat mensen juist proberen zo ver mogelijk bij hem vandaan te blijven.”
De Boer reisde met regisseur Bong Joon Ho mee tijdens het draaien van de film om in elk scene de acteurs op de juiste manier te laten 'spelen' met het digitale varken dat er op de set dus niet was. “Er zit een scene in waarin Okja door een groep mensen in een kooi wordt geduwd”, noemt De Boer als voorbeeld. “Dan moeten die acteurs dus hun handen op de juiste plek zetten, en de juiste krachtsinspanning veinzen voor zo'n gigantisch varken. De choreografie moet perfect en synchroon zijn; je kan na het digitaal intekenen van het dier de scene niet nog een keer overdoen.”
Vrijheid
Het team van de visual effects-baas had 25 'props' gebouwd, oftewel varkens van schuim. Er waren grotere, kleinere, lichtere en zwaardere varianten; sommige props bestonden alleen maar uit een stuk varken dat in close-up in beeld zou verschijnen, zoals een kont of een nek. “We werkten heel veel samen met cameraman Darius Khondji, die ervoor moest zorgen dat de compositie klopte.” Het was een schitterend avontuur, vat De Boer samen. “We zijn de hele wereld over gevlogen: van Korea naar Vancouver en New York. Het was ook logistiek een enorm groot project.”
De vrijheid die regisseur Bong Joon Ho hem en zijn team gaf, was uitzonderlijk. “Je bespreekt met een regisseur uiteraard van tevoren wat de ideeën zijn”, legt de Nederlandse visual effects-maker uit. “En daarna maak je een digitaal effect zoals jij denkt dat het moet. Maar het kan altijd zijn dat een klant achteraf iets anders voor ogen had, en dat je heel veel werk opnieuw moet doen. Dat soort discussies zie je toch altijd terug in het eindproduct.” Bij Okja was dat nooit het geval. “We zaten vanaf de eerste ontmoeting op één lijn.”
Opvallend was dat cast en crew zich bij de premiere van Okja allemaal achter de boodschap om minder vlees te eten schaarden. Deelt De Boer die visie ook? “Ik ben geen vegetariër”, lacht hij. “Maar ik ben me wel bewuster geworden van de nadelen van het eten van vlees. Je verdiept je voor een film altijd in het onderwerp. Natuurlijk weet iedereen wat voor vreselijke dingen er in het slachthuis gebeuren. Maar daar wil je niet aan denken als je zin hebt in een biefstukje of een hotdog.” Het werken aan Okja deed De Boer weer beseffen dat er levende dieren achter dat stuk vlees zitten. “Varkens en koeien zijn heel intelligente, prachtige beesten. Ik ben wel weer bewuster vlees gaan eten: dus vlees van dieren die een goed leven hebben gehad, en af en toe slaan we heel bewust een dagje over.”
