AMSTERDAM – Distributeur A-Film vroeg vorige week surseance van betaling aan. Het is onduidelijk wat er met het bedrijf, een van de grote onafhankelijke filmdistributeurs van Nederland, gaat gebeuren. Negen vragen aan consultant Erik Engelen, die inmiddels acht jaar aan A-Film verbonden is.
Hoe komt het dat A-Film in deze situatie is beland?
“De eerste zittende directie van het bedrijf suggereerde in diverse media dat A-Film de afgelopen jaren verkeerde keuzes zou hebben gemaakt. Maar hoeveel de oprichters in het begin ook voor het bedrijf hebben betekend, ze klinken als een voetbaltrainer uit 1975 die gaat oordelen over het voetbal van nu. We zitten in een heel andere situatie dan in 1999, de markt is zo enorm veranderd. Daarvan ondervindt A-Film nu de consequenties.”
Over welke problemen heeft u het nu? Piraterij?
“Piraterij is een groot probleem: niemand in de sector kan exact zeggen hoeveel geld ons dat kost, maar dat zijn enorme bedragen. Het zou echter flauw zijn alle problemen alleen maar aan piraterij te wijten. De evolutie van de dvd-markt is een ander groot probleem, en daar kan ik wel cijfers over noemen. We haalden vroeger 15 miljoen bruto omzet uit de dvd-markt; dat is in vijf jaar tijd teruggevallen naar 4 miljoen. Dat is dus een omzetverlies van 11 miljoen per jaar. Dat zijn flink wat boterhammen.”
Pak je dat niet terug met nieuwe inkomstenbronnen als VOD en Netflix?
“Nee, echt niet. Er is gewoon een substantiële poot in het financieringsmodel van films weggevallen. A-Film was lange tijd marktleider, onze ‘quality film collection’ op dvd was een enorm succes. Maar opeens is de hele drang van consumenten om fysieke dragers in huis te hebben er niet meer. Niemand had voorspeld dat dat zo snel zou gaan. Hier konden we niet op anticiperen.”
Geldt dat ook voor andere filmbedrijven dan?
“Andere bedrijven hebben er ook last van. Mensen denken altijd dat films in de bioscoop uit de kosten komen, maar dat is maar zeer zelden het geval. Als distributeur haal je doorgaans je winst uit de andere kanalen, zoals dvd, VOD of tv. Als een van die drie vrijwel wegvalt, dan valt dat niet 1-2-3 te compenseren. We gaan weer terug naar het jarenzeventigmodel, toen ‘home entertainment’ nog niet bestond.”
Jullie investeerden veel in Nederlandse films. Die resultaten vallen de afgelopen jaren echter tegen. Is dat een foute keuze geweest?
“We hebben wat mindere resultaten gehad, ja. Maar wie valt dat te verwijten? De producenten met wie we hebben samengewerkt stonden in het verleden garant voor zeer geslaagde films en flinke hits. Als een film het goed doet, is het de verdienste van de producent; als een film in de bioscoop flopt, ligt het aan de distributeur. Niemand kan alleen maar successen uitbrengen, zo werkt de business niet. Daar moet je tegen kunnen.”
Is er dan helemaal geen sprake geweest van wanbeleid?
“Ik heb de afgelopen week zoveel onwaarheden gelezen in de media. Dat de eerste directie de rechten van Lord of the Rings, ons grootste succes in de beginjaren, voor een prikkie zou hebben gekocht bijvoorbeeld, wat pertinent onwaar is. A-Film heeft heel veel geld verdiend aan die films. Maar de oprichters konden de rechten alleen maar kopen dankzij de financiering van een buitenlandse partner. De meeste winst vloeide terug naar die financiers. En van de winst die A-Film kreeg heeft die directie heel veel kleine titels gekocht waar we weinig mee konden.”
Dat klinkt alsof er flink wat puin te ruimen was toen de oprichters vertrokken.
“Puin ruimen is een sterke uitdrukking. Maar als je veel films aankoopt waar op geen enkele manier iets mee te verdienen valt, dan voelt een bedrijf dat wel ja. Wat moesten wij met een pakket van acht waardeloze Japanse horrorfilms van onbekende regisseurs? Om maar een voorbeeld te noemen. Zo’n last is lastig weg te werken in een markt die in hoog tempo verandert. Bovendien kwamen er steeds meer andere spelers bij die ook grote vissen uit de vijver begonnen te halen.”
De huidige directie reed in enorme auto’s, schreef Quote eerder deze week.
“Ja, de twee directeuren hebben een auto. In welk bedrijf is dat niet het geval? Aan dat soort tendentieuze berichten heb ik mij enorm gestoord de afgelopen week. Mensen hebben geen idee hoeveel uren, weken, maanden zij er hebben ingestoken om een oplossing te vinden voor de problemen van A-Film. Het is schandalig hoe hun reputatie nu door het slijk wordt gehaald. Maar we hebben het hier over een medium dat zonder blikken of blozen claimt dat wij James Bond-films hebben uitgebracht – en dan andere mensen verwijten hun werk niet goed te doen. Wat een contradictie.”
Denkt u dat er meer Nederlandse distributeurs gaan omvallen?
“Er wordt al jaren gespeculeerd dat dit zou gebeuren. Alleen verwacht niemand ooit de eerste te zijn. Ik vrees dat als de markt doorevolueert zoals nu het geval is, dat er inderdaad meer onafhankelijke distributeurs gaan omvallen. Nieuwe partijen als Netflix worden oppermachtig en tv-zenders worden steeds selectiever met het aankopen van projecten. De markt is simpelweg te klein voor zoveel spelers en dus is de omzet die je kan genereren niet genoeg. Er moet een nieuw, kleine businessmodel worden gevonden, willen de onafhankelijke distributeurs in Nederland kunnen overleven.”
