“Twee homomannen worden bruut mishandeld omdat ze hand in hand lopen. De volgende dag gaat het in de Nederlandse dagbladen over ‘Marokkaanse straatterreur’. Volgens de Amerikaanse filosoof Judith Butler is hier iets grondig mis: de verworven vrijheden van homoseksuelen worden misbruikt om een andere minderheid uit te sluiten. Hetzelfde gebeurde volgens haar na de massa-aanranding tijdens oud en nieuw in Keulen .
‘We moeten ervoor waken dat de vrijheden van homo’s en vrouwen voor het karretje worden gespannen van conservatieve politieke agenda’s om Europa wit te houden.
‘We moeten erkennen dat onze manier van leven niet de enige juiste is – en dat vinden mensen beangstigend. Helaas leidt dat tot een hoop racisme – gevoelens dat mensen inferieur zijn, hier niet thuishoren, dat ze de boel kapotmaken. Maar de realiteit is dat er miljoenen mensen op de vlucht zijn voor oorlog. Wij kunnen helpen, en ik beschouw dat als een morele verplichting. Sterker nog: ik pleit voor affirmatief multiculturalisme. Dat wil zeggen dat het niet voldoende is om te zeggen dat je de ander tolereert of helpt. Je verwelkomt de ander. En daarmee transformeer je de samenleving tot een nieuwe samenleving.
‘De sociale werkelijkheid is niet zomaar een gegeven. Met talige categorieën zoals man-vrouw en homo-hetero geven we structuur aan de wereld om ons heen. Die taal is niet neutraal, maar brengt actief betekenissen en sociale verhoudingen voort, bijvoorbeeld wat typisch vrouwelijk is. Zulke stereotypen werken beperkend, maar ze liggen niet vast. We kunnen ons afvragen of het wel zo vanzelfsprekend is dat vrouwen vaker voor de kinderen zorgen. Zo veranderen we wat het betekent om vrouw te zijn.
‘Onder de vlag van vrijheid van meningsuiting plaats je iets provocerends op internet over iemand die je niet aanstaat, je zet er wat persoonlijke gegevens bij, en vervolgens is het rustig afwachten tot je achterban gaat trollen, zodat je achteraf kunt zeggen dat jij niets verkeerds hebt gedaan. En mensen gaan ver. Ze zijn in staat om alles wat ze denken anoniem online te gooien, van seksistische tweets tot doodsbedreigingen via e-mail. Die online anonimiteit geeft mensen de mogelijkheid om hun haat te verspreiden zonder verantwoordelijkheid te nemen voor wat ze zeggen.’
Moeten we die internettrollen niet gewoon negeren?
‘Als er voortdurend seksuele afbeeldingen en racistische teksten circuleren zonder dat iemand het tegenspreekt, raakt het genormaliseerd. We wennen eraan. Het probleem ligt niet alleen bij de mensen die zich seksistisch of racistisch uitlaten, maar ook bij de bagatelliserende massa die zachtjes sust dat iemand de vrijheid heeft om dat te zeggen, of dat het nu eenmaal gebeurt.
‘We kunnen niet zomaar alles wat gezegd wordt scharen onder vrijheid van meningsuiting’, waarschuwt Butler. Woorden zijn niet alleen uitdrukkingen van ideeën. Het zijn sociale acties. Taal kan mensen verwonden op dezelfde manier als een geweer dat kan. Misschien niet precies op dezelfde manier, maar het is vergelijkbaar.
‘Ik denk niet dat er een manier is om jezelf echt te verdedigen tegen haatdragende taal.’
‘Ook moet je onderscheid maken tussen persoonlijke beledigingen en beledigingen die een hele categorie mensen aanvallen. In die gevallen denk ik dat ingrijpen door de overheid mogelijk moet zijn door goed geïnformeerde regeringen.'”
De (onbedoeld) grappigste filosofen zijn taalfilosofen. De (onbedoeld) allergrappigste der taalfilosofen is uiteraard Judith Butler, die in haar eentje zo’n beetje het hele hedendaagse jammer- en dramdiscours van eeuwig gekwetste Social Justice Warriors en overige millennials vrouwen slachtoffers heeft bedacht. Vandaar dat we er, postuum zes dagen na publicatie in Filosofie Magazine, nog even aandacht aan schenken.
Samenvatting: vrijheid van meningsuiting zorgt voor woorden die kwetsend zijn en kwetsende woorden zijn net zo gevaarlijk als vuurwapens en eigenlijk zou het goed zijn als mensen daar eens wat tegen doen, eventueel misschien dan ook maar de overheid, tenzij die woorden kwetsend worden gebruikt door ‘de juiste mensen’ (lees: alles wat niet-blank, links of anti-conservatief is) dan zijn die kwetsende woorden ineens wél okee want mensen met verkeerde meningen moeten kapot.
Enjoy!
